Waarom zou je een tekstschrijver inhuren, als er ChatGPT bestaat? Ik krijg de vraag regelmatig. Terecht natuurlijk. ChatGPT kan heel veel dingen die een tekstschrijver ook kan. Blogs schrijven, teksten checken op spelfouten, research. En dat ook nog eens veel sneller en gratis.

Ik ben dan ook helemaal vóór ChatGPT. Ik denk (en merk) dat het een belangrijke tool is voor mensen die onzeker zijn over hun schrijven, of niet dagelijks bezig (willen) zijn met schrijven. Het programma is voor hen een fijn maatje dat ondersteuning biedt bij het bedenken, opstellen, schrijven en beoordelen van iedere tekst.

Handig voor onderzoek

Zelf gebruik ik ChatGPT vooral als zoekmachine tijdens mijn research (‘10 hoogleraren die onderzoek hebben gedaan naar X’). Het scheelt veel tijd en helpt me vaak lekker op weg. Het schrijfwerk doe ik wel nog steeds zelf. Ik vind het fijn om dicht bij mijn eigen stijl en toon te blijven en ben toch altijd wel even bezig om ChatGPT te controleren en te verbeteren op de gekunstelde zinnen, vreemde opbouw en soms kromme vertaling vanuit het Engels.

Samenwerken met ChatGPT

Als je met ChatGPT gaat werken, is het in het begin even zoeken of het programma bij je past en hoe je het wilt gebruiken. Maar ik adviseer opdrachtgevers de tool zeker te raadplegen bij hun dagelijkse bezigheden. Het gebeurt wel eens dat iemand alvast een voorzetje doet met behulp van het programma en me daarna vraagt om de tekst te finetunen of feedback te geven. Ik heb ook wel eens meegemaakt dat een opdrachtgever een spoedopdracht had terwijl ik niet beschikbaar was. Diegene heeft toen eenmalig ChatGPT ingezet, waarna ik de dagelijkse schrijfbehoeften weer van de robot ‘overnam’.

Tot slot zijn er ook genoeg ondernemers die niks met ChatGPT te maken (willen) hebben en alleen maar producties willen hebben die ontstaan zijn uit mijn creatieve geest of die van henzelf, of die zelfs nog nooit van het programma hebben gehoord. Wat de wensen van een opdrachtgever ook zijn, over elke vorm van ‘samenwerking’ met ChatGPT valt wat mij betreft te praten. Ik vind het leuk om me in het programma te verdiepen en sta er zeker voor open om het op een ondersteunende manier te gebruiken.

Liever een tekstschrijver dan ChatGPT

ChatGPT biedt dus veel mogelijkheden en het programma ontwikkelt zich razendsnel. Toch zijn er ook wel punten waarin de tool tekortschiet, zeker in relatie tot een tekstschrijver. Ik zet ze op een rij:

• Persoonlijk contact

Als tekstschrijver ben ik echt niet alleen maar bezig met schrijven. Sterker nog: ik denk dat de helft van de tijd gevuld wordt met gesprekken voeren, een band opbouwen en zoeken naar wat je eigenlijk wilt vertellen. Ik merk dat de meeste opdrachtgevers juist het menselijke contact en de frisse blik die ik ze geef, belangrijk vinden. Die vaardigheid zal een robot logischerwijs nooit kunnen overnemen.

• Spiegel voorhouden

Je kunt ChatGPT je tekst eindeloos laten verbeteren, maar het programma blijft afhankelijk van wat je ‘hem’ vertelt. ChatGPT is reactief en zal je geen (of althans niet genoeg) nieuwe kennis of originele ideeën verschaffen als daar niet om wordt gevraagd. Het werpt geen kritische vragen op en vertelt je niet wat je niet weet. Dat doet een tekstschrijver vanzelfsprekend wel.

• Betrouwbaarheid

Een ander nadeel van ChatGPT is dat je nooit helemaal zeker weet of de tekst klopt. De robot genereert antwoorden op basis van allerlei verschillende bronnen, maar houdt er geen rekening mee of die bronnen betrouwbaar zijn. Dat zou je dan allemaal weer moeten gaan uitzoeken, waardoor je alsnog veel tijd kwijt bent aan het checken van informatie – tijd die je eigenlijk liever aan andere dingen wil besteden.

ChatGPT baseert zich bovendien op informatie die voor 2021 is verschenen. Nieuwe inzichten, onderzoeken of meningen neemt het programma dus niet mee. Een tekstschrijver kan precies vertellen welke bronnen gebruikt zijn en voegt daar als dat passend is nog eigen inbreng aan toe.

• Interviews en reportages

Je kunt ChatGPT voor veel, maar niet álle tekstgenres inzetten. Een verslag schrijven over een evenement wordt bijvoorbeeld lastig. Voor mij geldt dat ik me specialiseer in interviews, waarbij ik niet bang ben om prikkelende vragen te stellen om iemands karakter goed naar voren te laten komen. Het spreekt voor zich dat ChatGPT dat niet kan evenaren. Ook met reportage-elementen waar je de zintuigen voor nodig hebt (beschrijving van een ruimte, hoe ruikt het, hoe voelt het) zal het programma niet komen.

• Creativiteit

Omdat het programma dus repetitief is, biedt het net te weinig finesse en creativiteit. Zo gebruik ik bijvoorbeeld literaire technieken voor al mijn teksten om ze te laten lezen als een spannend verhaal. Je kunt zo’n opdracht wel aan ChatGPT geven, maar om dan een goed resultaat te krijgen moet je zelf ook wel wat kennis hebben over wat een goed verhaal is. De prompt die je invoert moet goed doordacht zijn. Het kost wel even wat tijd en oefening om je daarin te bekwamen. De vraag is of je die tijd niet liever wil uitbesteden aan ‘menselijk maatje’.

Tekstschrijver en/of ChatGPT

Kortom: ChatGPT kan een fijn hulpmiddel zijn bij het schrijven en redigeren van teksten. Je kunt er ver mee komen – het programma geeft je richting en maakt je zekerder als je weinig schrijfervaring hebt. Maar een menselijke inbreng ontbreekt. ChatGPT stelt geen kritische vragen en is ook niet beschikbaar voor een kopje koffie als je even wilt sparren of ergens onzeker over bent. Zeker als je aan het begin staat van je ondernemersavontuur, heb je behoefte aan een klankbord dat je op weg helpt en met je meedenkt. Het is afhankelijk van je wensen en je strategie wat het beste bij je past: ChatGPT, een tekstschrijver of een combinatie van beiden.